Risicofactoren voor parodontitis

Parodontitis is een bacteriële multifactoriële aandoening. Dit wil zeggen dat de primaire oorzaak een bacteriële ontsteking is en dat deze ontsteking door een aantal risicofactoren kan worden beïnvloed. Deze risicofactoren zijn wetenschappelijk bewezen en zijn: roken, stress, diabetes mellitus en genetische factoren.

Roken is een zeer belangrijke risicofactor. Rokers hebben 2 tot 7 keer meer kans op parodontitis dan niet rokers. Daar komt nog bij dat de parodontitis bij rokers ernstiger is dan bij niet-rokers en ex-rokers. De behandeling van parodontitis gaat bij rokers veel minder goed aan dan bij niet rokers. Parodontitis wordt door het bloeden van het tandvlees vaak opgemerkt. Bij rokers is de neiging tot bloeden veel minder waardoor de parodontitis vaak laat wordt opgemerkt.

Onderzoek laat zien dat acute necrotiserende ulcererende parodontitis (ANUG), dit is een specifieke vorm van parodontitis, vaker voorkomt bij patiënten met psychische stress. Ook verloopt parodontitis ernstiger en is deze minder goed te behandelen bij stress. Het negatieve effect van stress kan deels worden toegeschreven aan veranderd gedrag, zoals meer roken en slechtere mondhygiëne maar komt deels ook door een verstoorde immuunreactie als gevolg van een verhoogde concentratie cortisol in het bloed.

Onderzoek laat ook zien dat het risico op parodontitis bij slecht ingestelde diabetici (I en II) 2 tot 3 keer hoger is dan bij niet-diabetici. De verhoogde bloedglucose spiegel lijkt de ontsteking te verergeren.

De afweer of de immuunreactie van de patiënt zorgt voor de bestrijding van de bacteriën. Juist deze immuunreacties blijken weefseldestructieve eigenschappen te bezitten. Dus aan de ene kant zorgt de immuunreactie voor bestrijding van de bacteriën en aan de andere kant zorgt deze reactie voor afbraak van het kaakbot. De balans tussen bestrijding en afbraak heeft een genetische achtergrond en bepaalt de gevoeligheid voor parodontitis en het verloop ervan. Familiaal risico blijkt uit epidemiologisch onderzoek.

Feit is dat de primaire oorzaak van parodontitis bacteriën zijn. De mond is het begin van het spijsverteringssysteem. Er zijn in de mond meer dan 700 verschillende bacteriesoorten aanwezig. Sommige daarvan zijn goed en andere slecht. Het is bekend dat er zo`n twintig bacteriesoorten zijn die tandvleesontstekingen kunnen veroorzaken.

Parodontitis en uw algemene gezondheid

Er is aangetoond dat bacteriën die parodontitis veroorzaken in de bloedbaan gevonden worden. Deze systemische belasting door die bacteriën is mede oorzaak van hart- en vaatziekten. Daarom is parodontitis een mede oorzaak voor onder andere een acuut hartinfarct (zie ook www.voorhethart.nl).

Er zijn ook relaties aangetoond tussen parodontitis en slecht gecontroleerde diabetes, aspiratie pneumonie en vroeggeboorte en laag geboorte gewicht.

Dus niet alleen voor het behoud van de tanden is een vroegtijdige behandeling van belang maar dus ook voor uw algemene gezondheid!

Diagnose (Fase I)

Sinds enkele jaren is de Dutch Periodontal Screenings Index (DPSI) een vast onderdeel van de halfjaarlijkse controle bij de tandarts. Dit is een handig instrument waarmee snel een beoordeling van het tandvlees gemaakt kan worden. Het tandvlees krijgt een score en aan de hand van die score volgt er een behandelbehoefte.

DPSI

• 0 Het tandvlees is gezond. Er is niets aan de hand.

• 1 Het tandvlees is ontstoken door tandplak, waardoor het bloedt. Dit heet gingivitis.

• 2 Naast ontsteking van het tandvlees is er ook tandsteen aangetroffen.

• 3- Het ontstoken tandvlees laat een beetje los van de tanden en kiezen. Dit heet parodontitis.

• 3+ Het ontstoken tandvlees laat los van de tanden en kiezen en is teruggetrokken; de wortel gedeeltelijk bloot.

• 4 Een verdere verslechtering van de situatie als omschreven bij cijfer 3.

Vanaf score 3- spreekt men over parodontitis.

Bij een DPSI-score van 3- of hoger is er dus meer aan de hand dan ontstoken tandvlees. Aangezien parodontitis een multifactoriële aandoening is met meerdere classificaties die in ernst sterk uiteenlopen is het van groot belang dat er in een vervolgafspraak meer tijd uitgetrokken wordt voor een dieper onderzoek van de problemen. Een verwijzing naar een in tandvlees problemen gespecialiseerde tandarts, de tandarts-parodontoloog, is een andere optie. Vanaf DPSI-score 4 wordt een verwijzing naar de tandarts-parodontoloog sterk aangeraden.

Eerste Bezoek (fase I)

Bij een DPSI-score van 3- of hoger is het duidelijk dat er problemen zijn met het tandvlees. Om uiteindelijk tot een goed doordacht behandelplan te komen zullen er meerdere aspecten bekeken moeten worden.

Eerst en vooral is het van groot belang te weten wie de patiënt is. Wat is er tot nu toe tandheelkundig allemaal gebeurd met de patiënt? Hoe is zijn gezondheid? Wat is zijn wens ten aanzien van zijn gebit? Kortom belangrijke vragen die allemaal invloed hebben op het uiteindelijke behandelplan. Antwoord op deze vragen zal naar boven komen tijdens het eerste gesprek (de anamnese).

Nadat er een duidelijk beeld is geschetst van de patiënt is het uiteraard van groot belang te weten wat de gebitssituatie is. Een mondonderzoek vindt plaats. Gekeken wordt naar het uiterlijk van de zachte weefsels; de lippen, de tong, het gehemelte en het tandvlees. Er wordt gekeken naar de harde weefsels; de tanden, de kiezen, de worteloppervlakken, kronen, bruggen, vullingen, prothesen etc. De manier waarop tanden en kiezen op elkaar komen en over elkaar bewegen bij contact is van groot belang. De esthetiek wordt ook beoordeeld.

Dan wordt er een parodontiumstatus gemaakt. Door middel van deze zeer uitgebreide meting wordt een inventarisatie gemaakt van de toestand van het tandvlees. De afwezige tanden worden opgenoemd, de hoeveelheid terugtrekking van het tandvlees wordt gemeten, de pockets worden gemeten, de mate van bloeding wordt gemeten, de ruimte tussen de wortels (furcaties) wordt gemeten en tot slot wordt de mate van mobiliteit van de tanden en kiezen gemeten.

Een röntgenstatus (kleine röntgenologische tandfilms) geeft informatie over, het bot en de mate waarin de tanden en kiezen hier nog in staan, de lengte van de tandwortels, de vormgeving van de tandwortels, de toestand aan de wortelpunt, gaatjes in de tanden.

De anamnese, het mondonderzoek, de parodontiumstatus en de röntgenfoto`s, aangevuld met lichtfoto`s van het gebit, vormen de gegevens die nodig zijn om tot een goed behandelplan te komen. Tijdens dit eerste bezoek zal ook uitgebreid stilgestaan worden bij de kosten van de behandeling. Een duplicaat van de röntgenfoto`s gaat samen met een kopie van het behandelplan naar de algemene tandarts.